โซล เมืองหลวงแห่งศิลปะ?

โซล เมืองหลวงแห่งศิลปะแห่งใหม่ของเอเชีย? ประเด็นนี้ได้ก่อตัวมาเป็นเวลาประมาณ 4-5 ปีที่ผ่านมาแล้ว ซึ่งมาวันนี้ผมบอกได้เลยว่าเมือง โซล ประเทศเกาหลีใต้ได้ปักหมุดลงบนแผนที่ศิลปะโลกได้สำเร็จแล้วครับ!!!

Frieze Seoul ตัวจุดชนวน โซล เมืองหลวงแห่งศิลปะ?

สำหรับ โซล ภาพอนาคตที่วางเป้าตัวเองไว้เป็นศูนย์กลางโลกศิลปะเข้ามาใกล้มากขึ้นทุกที เรื่องนี้น่าสนใจมากๆนะครับ และ มีอะไรให้พูดถึงเยอะมากเกี่ยวกับคำว่าที่ว่า “Seoul Rising” ในโลกศิลปะ  และ การมาของงาน Frieze Seoul ในครั้งแรกนี้มันเป็นจิ๊กซอว์ส่วนสำคัญซึ่งสะท้อนอะไรได้มากขึ้นจริงๆ

วันนี้ก็จะมาขอเล่าพอสังเขป เมื่อต้นเดือนที่ผ่านมา ระหว่างวันที่ 2-5 กย 2022 Frieze ได้เปิดตัวจัดงานครั้งแรกที่ Seoul ที่ COEX ในเขต กังนัม (จัดคู่กับงาน Kiaf เลย) ซึ่งหลังจากเช็ค feedback แล้ว ต้องว่าความ success ที่เกิดขึ้นนั้นมันไม่เฉพาะกับตัว Frieze เท่านั้น แต่ภาพใหญ่แต่คือกรุงโซล ซึ่งงานนี้ได้เขย่าบัลลังค์ ฮ่องกง ที่เป็นศูนย์กลางการซื้อขายงานศิลปะในภูมิภาคในปัจจุบันพอสมควร

แต่อย่าเพิ่งเข้าใจผิดว่า งาน Frieze ทำให้ โซล กลายเป็น Rising Star โลกศิลปะ ต้องบอกว่าหลายปีที่ผ่านมา รัฐบาลเขามีการปลุกปั้นเรื่องนี้กันมาสักพักใหญ่แล้ว อีกทั้ง ecosystem ศิลปะของเขาก็แข็งแรงขึ้นเรื่อยๆ งาน Frieze Seoul ครั้งแรกนี้เป็นเหมือนตัวจุดชนวนสำคัญที่ฉายให้เห็นภูเขาน้ำแข็งที่อยู่ข้างล่าง (แน่นอนว่าเอาแค่งาน Frieze Seoul ณ วันนี้ ตัวเลขยอดขายก็รายงานกันไปต่างๆนาๆ แต่ผมว่ายังไงก็สู้ Art Basel Hongkong ยังไม่ได้อยู่ดี

บัลลังก์ที่สั่นคลอนของฮ่องกง

ถ้าใครเคยจำได้ผมเคยโพสต์เกี่ยวกับข่าวลือสุดหนาหูว่า Art Basel มีแผนจะไปจัดครั้งแรกที่ Tokyo เพื่อกินตลาดใน เอเชียตะวันออก… แต่แล้วก็ยังไม่เกิด คิดว่าเพราะอะไรหละครับ?… ผมก็ไม่รู้เหมือนกัน … รู้แต่ว่าข่าวลือใหม่ที่ออกมาคือ Art Basel Seoul!

ในแง่จังหวะเวลา มันประจวบเหมาะที่ว่าตอนนี้ ฮ่องกง อันเป็นศูนย์กลางการซื้อขายศิลปะของภูมิภาคในปัจจุบัน กำลังประสบปัญหาทางการเมือง ซึ่งหนึ่งในคู่ขัดแย้งคือประเทศจีน ผู้กระเดื่องนามในเรื่องการ Censorship ศิลปะ กับ ปฏิวัติวัฒนธรรม แน่นอนหละ Gallery ระดับโลกที่ไปเปิดสาขากันอยู่แถวนั้นพูดอะไรก็ไม่ได้มากเพราะน้ำท่วมปาก เพราะยังต้องทำมาหารับประทานกันอยู่ที่นั่น เรื่องเหล่านี้จึงนำไปสู่ การมองหา “ศูนย์กลางศิลปะ” แห่งใหม่ มันเลยเป็น demand ใหม่ของภูมิภาคไปโดยปริยาย

อาวุธลับและอนาคตของ โซล ในฐานะศูนย์กลางของศิลปะแห่งภูมิภาค

จัวหวะเดียวกับโลกศิลปะมาพานพบกับโลก Blockchain ที่ทั้ง NFT และ Metaverse เข้ามามีบทบาทและเกิดการ “Disruption” ในวงการศิลปะ ซึ่งประเทศเกาหลีใต้ก็เตรียมความพร้อมการเป็นผู้นำในโลก Web 3.0 ด้วยศักยภาพทางเทคโนโลยีที่มีอยู่อย่างเต็มเปี่ยม นี่ยังไม่นับ ultimate skill ที่สามารถใช้พลังจาก soft power ของ k-pop ที่จะมาพลักดันศิลปะได้อีก ยกตัวอย่างงาน Frieze Seoul ก็โปรโมทพี่ Lee Jung Jae พระเอก Squid Game และ IL Mare (เก่าไปมะ 5555) ในฐานะนักสะสมศิลปะคนนึงด้วย

ถ้าจะย้อนกันถึงรากเหง้า แบบที่คนในบางประเทศชอบถามหากัน ต้นทุนทางวัฒนธรรมของเกาหลีใต้เองก็ถือว่าไม่ได้มีเยอะจากปัญหาทางการเมือง และ การตกเป็นเมืองขึ้นของทั้งจีนและญี่ปุ่นในอดีต แต่มาวันนี้ด้วยวิสัยทัศน์ และ การจัดการ soft power พร้อมกับการตระหนักรู้ว่า What the hell is going on in the industry? ทำให้เขาสามารถนำเมืองหลวงของเขาปักหมุดลงบนแผนที่ศิลปะโลกได้อย่างงดงามมาก

อนาคตผมมองว่า โซล ยังมีศักยภาพที่ยังไม่ได้ใช้อยู่อีกเยอะตัวเอง เขายังมีอาวุธเด็ดอีกมากมายที่เก็บไว้อยู่ในฝัก การเป็นศูนย์กลางศิลปะร่วมสมัยของเอเชียไม่น่ายากแล้วสำหรับเขา ขึ้นอยู่กับว่าเขาจะ position ตัวเองเป็นศูนย์กลางศิลปะของโลกหรือไม่… ซึ่งผมว่าเขาคิดไปไกลถึงจุดนั้นแน่นอน

และมันเป็นเรื่องต้องติดตามกันต่อไป คำที่ว่า “โซล เมืองหลวงแห่งศิลปะ” ระดับโลกจะเป็นจริงได้หรือไม่

เรื่อง เต้  Art Man